تحلیل و ارزیابی ابعاد تاب آوری شهری در مواجهه با سیلاب(مورد مطالعه: رودخانه خرم رود شهر خرمآب اد)

نویسندگان

1 گروه شهرسازی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران

2 فوق دکترای مهندسی شهرسازی استاد برنامه ‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 گروه شهرسازی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

چکیده

تاب ­آوری شهری به توانایی یک سیستم شهری در مقیاس زمانی و فضایی برای حفظ یا بازگشت سریع به عملکردهای مطلوب گذشته گفته می­شود. امروزه یکی از عمده­ترین مسائل و مشکلاتی که بیشتر کلان­شهرهای جهان با آن دست به گریبانند، مخاطرات طبیعی است که همواره سکونتگاه­های بشر و جان انسان­ها را تهدید می­کند و در مدت کوتاهی می­تواند خسارات و تلفات بسیار گسترده­ای برجای بگذارد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ابعاد تاب‌آوری شهری در برابر مخاطرات طبیعی در شهر خرم­آباد تدوین شده است. تحقیق حاضر بر حسب هدف، کاربردی و  بر حسب نحوه گردآوری داده­ها یک تحقیق تحلیلی می­باشد و از لحاظ نحوه اجراء، از نوع پیمایشی، و بر حسب روش تحقیق از نوع کمی می­باشد. به منظور تجزیه ‌وتحلیل داده‌ها از نرم­افزار SPSS، مدل­های ترکیبی (FARAS + FKOPRAS) و  FBMW استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون تی­تک نمونه­ای در ابعاد (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی-محیطی، نهادی-سازمانی)، نشان داد، وضعیت تاب­آوری شهری در خرم­آباد ضعیف است، و بر اساس مدل­های ترکیبی(آراس فازی و کوپراس فازی)، بعد اجتماعی با مقدار وزن 00/34، بالاترین میزان تاب­آوری و بعد نهادی-سازمانی با مقدار وزن 00/30)، کمترین میزان تاب­آوری را در شهر خرم­آباد در مقابل سیلاب به خود اختصاص داده­اند. در ادامه نیز بر اساس مدل فازی بی ام وی، در بعد اقتصادی، گویه برنامه­ریزی جهت عدم وارد شدن خسارات به وسایل داخل منزل با مقدار وزن 043/0، بیشترین میزان تاب­آوری، در بعد اجتماعی، گویه­های­ آموزش در برابر آمادگی خطر، آگاهی و دانش با مقدار وزن 040/0، بیشترین میزان تاب­آوری؛ در بعد نهادی-سازمانی گویه وضعیت آگاهی­رسانی میران شهری هنگام رویارویی با بحران سیل با مقدار وزن 027/0، و در بعد کالبدی-محیطی، گویه میزان تراکم ساختمانی با مقدار 031/0، بیشترین میزان تاب­آوری را به خود اختصاص داده است